مدیریت مالی (بخش 3 - طبقه بندی ، مدل سازی ، آفات تصمیم)

مدلسازی برای تصمیم :
پروسه تصمیم گیری دارای سه فاز مجزاست: اطلاعات، طراحی و انتخاب.  موضوع اجرا بعدها به این سه فاز اضافه شد ، در هر فاز ممکن است که ما به فاز قبلتر بازگردیم. در فاز اطلاعات، واقعیت محیط مورد آزمایش قرار گرفته و مسئله مشخص و تعریف می شود. در فاز طراحی، مدلی که بیانگر سیستم باشد، ساخته می شود. این کار با ساده سازی واقعیت و همچنین نوشتن روابط مابین متغیرها امکان پذیر است. آنگاه مدل توسط معیارهای ارزیابی مورد تائید قرار می گیرد . فاز انتخاب شامل راه حل برای مدل است. باید توجه داشت که این راه حل مسئله اصلی ما نیست، بلکه راه حلی برای صورتی از مسئله است که در مدل ما باز تعریف شده است. این راه حل در مدل تست می شود. آنگاه که راه حل پیشنهادی موجه بنظر رسید، این راه حل برای اجرا آماده است. اجرای موفق، یعنی حل مسئله اصلی ما. شکست ما را مجددا به پروسه مدلسازی سوق می دهد.  
آفات تصمیم گیری :
درحالیکه همه ما در زندگی تصمیم می گیریم ، اما همگی در تصمیم گیری هایمان موفق نیستیم . آنچه مسلم است عوامل زیادی بر توانایی تصمیم گیری ما اثر می گذارد . تحقیقاتی که که در زمینه تصمیم گیری انجام یافته است ، نشان می دهد که عامل اصلی موثر بر یک تصمیم گیری صحیح مربوط به روشهایی است که فرد در ارزیابی گزینه های موجود اتخاذ می نمای د. بجز چند مورد استثناء، که فرد در آن ، از آنچه انجام می دهد کاملا اطمینان دارد ، کلا تصمیم گیری همواره با احتمال همراه است . یعنی همواره احتمال موفقیت و یا شکست وجود دارد. بنابراین ، بهبود مهارت تصمیم گیری به معنای ان است که هر فرد باید تفاوت های میان گزینه های تصمیم گیری را افزایش دهد. 
تصمیات بد ، گاهی اوقات به بخش هایی از پروسه تصمیم گیری مربوط می شود . مثلا راه حل ها خوب تعریف نشده اند و یا اطلاعات صحیح جمع آوری نشده و یا تحلیل هزینه منفعت بخوبی انجام نشده است . اما گاهی شکست در تصمیم گیری به پروسه آن مربوط نشده ، بلکه به ذهن تصمیم گیر و نواقص آن در انتخاب صحیح باز می گردد .

دام هایی که بر روی تصمیم اثر می گذارد عبارتند از :

1. تله مهار که ما را به سمت وزن دادن بیشتر به اطلاعاتی که زودتر بدست می آوریم می کشاند .
2. تله وضعیت حال که سعی می کند تا ما وضعیت فعلی را حتی در مواقعی که آلترناتیوهای بهتری وجود دارد ، ترجیح دهیم .
3. تله هزینه تباه شده که تمایل دارد که اشتباهات گذشته ما را ابدی سازد .
4. تله شواهد تائید شده که ما را راهنمایی می کند که جستجوی بیشتری برای پیدا کردن اطلاعات جهت تائید تمایلات ذاتی خود داشته باشیم و اطلاعات مخالف آن را کم رنگ جلوه می دهد .
5. تله چارچوب زمانی اتفاق می افتد که ما یک مسئله را اشتباه گزارش می کنیم و تمام پروسه تصمیم گیری را سست می کنیم
6. تله اعتماد بیش از حد زمانی است که ما به پیش بینی های خودمان بیش از اندازه بها می دهیم.
7. تله حزم و احتیاط ما را به این مسیر می کشاند که بیش از اندازه به حوادث غیر قطعی بپردازیم .
8. تله مطالبه مجدد که ما را سوق می دهد که وزن بیش از اندازه به حوادث چشمگیر اخیر بدهیم.   

چهار روش غیر مناسب دیگر که از آنها بعنوان تله های تصمیم گیری یاد می کند عبارتند از: 

• پذیرش بدون کشمکش
• تغییر بدون کشمکش
• پرهیز تدافعی
• دقت بیش از حد

راه کار پیشنهادی جهت رفع چهار تله تصمیم گیری که در قسمت دوم مدیریت مالی به بیان آنها پرداختیم عبارتند از : ( ACES )

• فرضیات ، تعمق در فرضیات بواسطه ارائه راه حل
• معیارها ، تغییر اهمیت ضوابط
• گروه انتخابی ، افزایش گزینه های موجود
• آغاز پیروی از طرح عمل شخصی

 

منابع و مآخذ :
تصمیم گیری در شرایط عدم قطعیت عمیق نوشته لوئیس کارول استاد ریاضیات دانشگاه آکسفورد (مقاله)
مدخلی بر علوم تصمیم گیری نوشته دکتر عباس ملکی عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف (مقاله)
ریسک و بازده مورد انتظار ، مترجم مهدی پاکدامن ، استاد : دکتر غضنفری (مقاله)
بازده و ریسک نوشته دکتر رضا تهرانی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران (کتاب مدیریت مالی)
بودجه بندی سرمایه در وضعیت های نامطمئن مترجم دکتر علی جهانخانی و دکتر علی پارسائیان (کتاب مدیریت مالی)
مدل قیمت گذاری دارائی های سرمایه ای CAPM و مدل APT نوشته دکتر اکبر زواری رضائی (مقاله)