مدیریت مالی (بخش 1 - تصمیم گیری، سطوح تصمیم گیری، درجه سختی)
تصمیم گیری تحت تاثیر چه عواملی است ؟
عوامل عقلایی : منظور، عوامل قابل اندازه گیری از قبیل هزینه، زمان، پیش بینی ها و غیره می باشد. یک تمایل عمومی وجود دارد که بیشتر، بدین عوامل پرداخته و عوامل غیر کمی را از یاد ببریم .
عوامل روانشناختی : مشارکت انسان در پدیده تصمیم گیری روشن است. عواملی از قبیل شخصیت تصمیم گیر، توانائی های او، تجربیات، درک، ارزشها، آمال و نقش او از جمله عوامل مهم در تصمیم گیری می باشند.
عوامل اجتماعی : موافقت دیگران بخصوص کسانی که تصمیم به نوعی بر آنان تاثیر می گذارد، از مسائل مهم تصمیم گیری است. توجه به این عوامل از مقاومت دیگران در برابر تصمیم می کاهد.
عوامل فرهنگی : محیط دارای لایه های فرهنگی متعددی است که به نام فرهنگ منطقه، فرهنگ کشور و فرهنگ جهانی خوانده می شود. همچنین فرهنگ خود سازمان نیز باید مد نظر قرار گیرد. این فرهنگها بر تصمیم فردی و یا سازمانی ما در قالب هنجارهای مورد قبول جامعه، رویه ها و ارزشها تاثیر می گذارند .
سطوح تصمیم گیری
بصورت کلی می توان گفت که هر شخص پس از اخذ اطلاعات (اطلاعاتی که در طول روز به او داده میشود) سه نوع تصمیم گیری
می نماید.
تصمیمات استراتژیک
نوع اول که اغلب به نام تصمیمات استراتژیک خوانده می شود، تصمیمات مربوط به امور دراز مدت، پیچیده، و غیر ساختمند است که توسط مدیران عالی رتبه اتخاذ می شود . اطلاعات مربوط به چنین تصمیماتی، عموما تعریف نشده، غیر مبتنی بر موارد از پیش تجربه شده، با منشا بیرون از سازمان، جمع آوری شده از طرق غیر رسمی و کوتاه شده است .
تصمیمات کنترلی
نوع دوم از تصمیمات، اغلب به نام تصمیمات کنترلی مدیریت خوانده شده که توسط مدیران میانی اتخاذ می گردد . عموما اطلاعات دریافتی برای این نوع تصمیمات ، با معیارهایی از قبیل استانداردهای سازمان و یا بودجه سنجیده می شود. اطلاعات مربوط به این نوع تصمیمات ، غالبا متوجه داخل سازمان، کوتاه مدت، تاریخی و ساده تر است.
تصمیمات عملیاتی
نوع سوم، تصمیمات عملیاتی است. این قبیل تصمیمات براحتی فرموله شده و سیستم های کامپیوتری نیز می توانند کار را راحت تر نمایند
درجه سختی تصمیم گیری
درجه سختی و راحتی کار تصمیم گیری به 4 عامل بستگی دارد:
اطلاعات: در برخی از تصمیم گیری ها، تمامی اطلاعات مربوط به مسئله موجود است. اما در برخی دیگر گرچه اطلاعات بالاخره در جایی وجود دارد، اما ما به لحاظ محدودیت در تجزیه و تحلیل آنها و یا نبود ابزار لازم بدانان دسترسی نداریم. هرچه که اطلاعات کمتر در دسترس باشد، تصمیم گیری مشکلتر است .
نامعلومی : عموما در مسائل تصمیم گیری با پارامترهایی مواجه می شویم که اندازه ، جهت و رفتار آنان برای ما کاملا معلوم نیست. بعنوان مثال برای ارائه یک کالای جدید به بازار، واقعا رفتار بازار و استقبال مشتریان برای ما مشخص نیست.
منابع کمیاب : در اکثر اوقات و حتی با وجود اطلاعات مکفی و نبود نامعلومی، پدیده کمبود منابع نکته مهمی در تصمیم گیری است. وقتی که منابع برای تولید کمیاب است و ما با راه حل های رقابتی متعدد روبرو هستیم، در حقیقت ما با مشکل ارزشیابی هرکدام از منابع و سپس تصمیم گیری روبرو خواهیم بــــود .
عوامل روانی : اکثر تصمیم گیری ها مشکل هستند به لحاظ آنکه عوامل روانی از قبیل ترس ، قدرت ، اضطراب و نگرانی نیز در این فرآیند سهیم هستند .
عوامل موثر در اخذ تصمیم برای حل مسأله :
- میزان سهولت و آسانی مسئله
- احتمال حل شدن مسئله به مرور زمان
- تعیین مرجع تصمیم گیری
عوامل اساسی موثر در تصمیم گیری :
ارزش نتایج حاصل از اتخاذ تصمیم و اجرای آن و یا به عبارتی ارزش مورد انتظار شخص .
شانس و احتمالی که در صورت اقدام ، برای نیل به نتایج احتمالی مطلوب وجود خواهد داشت .
رویکردهای رایج در فرایند تصمیم گیری :
- رویکرد هنجاری
- رویکرد توصیفی
رویکرد هنجاری یا کمی تاکید بر تعیین ارزشهای مشخص برای پارامترهای مسئله و حل آن برای طیفی از ارزشها یا یک ارزش مشخص را دارد. در مقابل، رویکرد توصیفی است ، که در چارچوب کار توصیفی یا کیفی تلاش نمی نماید که عوامل را رده بندی کند بلکه بدنبال بیان آنها در عبارات کلی بوده و حل مسئله بر اساس آنها مبتنی می باشد.
منابع و مآخذ :
تصمیم گیری در شرایط عدم قطعیت عمیق نوشته لوئیس کارول استاد ریاضیات دانشگاه آکسفورد (مقاله)
مدخلی بر علوم تصمیم گیری نوشته دکتر عباس ملکی عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف (مقاله)
ریسک و بازده مورد انتظار ، مترجم مهدی پاکدامن ، استاد : دکتر غضنفری (مقاله)
بازده و ریسک نوشته دکتر رضا تهرانی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران (کتاب مدیریت مالی)
بودجه بندی سرمایه در وضعیت های نامطمئن مترجم دکتر علی جهانخانی و دکتر علی پارسائیان (کتاب مدیریت مالی)
مدل قیمت گذاری دارائی های سرمایه ای CAPM و مدل APT نوشته دکتر اکبر زواری رضائی (مقاله)
