مدیریت مالی (بخش 5 - سیستم های پشتیبان تصمیم)

نظر به اهمیت فعالیتهای تصمیم گیری در مدیریت، تاکید روز افزونی بر این فعالیتها بخصوص در محیط های MIS و سیستم پشتیبانی تصمیم گیری (DSS) می شود . توسعه آنچه که بعضی از صاحبنظران علم مدیریت آن را "دیدگاه تصمیم گیری" در مدیریت نامیده اند، در سالهای 1960 توسط سایمون پایه ریزی شد و سازمان یافت. او پیشنهاد کرد که فعالیتهایی که شامل تصمیم گیری است بعنوان بخش عمده ای از کار مدیران در نظر گرفته میشود. در همان زمان پیتر دراکر، "نظریه تصمیم" را معرفی کرد. دراکر پیش بینی نمود که برای دو دهه تاکید علم مدیریت بر درک تصمیم گیری متمرکز خواهد شد. این پیش بینی تا حدودی با واقعیت مطابقت داشت. توجه همگان بر مدلهای تصمیم گیری کمی و محیط اطلاعاتی رایانه ای معطوف گردید . 
دلیل ترکیب روش کمی و رایانه ای با تصمیم گیری، در شناخت این امر است که تغییرات آنچنان سریع به وقوع می پیوندد که برای تصمیم گیرندگان غیر ممکن است که به تنهایی کلیه عوامل دخالت کننده در یک تصمیم گیری را بطور موثر ارزیابی کنند . رایانه به مدیران این امکان را می دهد که مسائلی را که به زبان آماری یا ریاضی بیان شده اند، بجای اینکه مطابق روشهای دستی که برای حل آنها چندین روز، هفته یا ماه نیاز داشته باشد، در عرض چند دقیقه یا ساعت حل کنند .
گام های برداشته شده برای پروسه تصمیم گیری را که در مراحل قبل به بیان کلی آنها پرداختیم به صورت کامل تشریح می نمائیم :
گام اول: اطلاعات ( شناسایی مسئله ، شناسائی فرصت ) : در این گام مجموعه ای از اطلاعات که از منابع مختلف قابل استحصال است ما را در شناسایی مسئله و یا فرصت قرار می دهد . این گام بوسیله سیستم اطلاعات اجرایی (EIS) پشتیبانی می گردد که از آن در بخش سطوح تصمیم گیری از اطلاعاتی که توسط EIS قابل جمع آوری است به نام اطلاعات مربوط به تصمیمات استراتژیک یاد نمودیم .  EIS محیط را وارسی نموده و گزارش ها را تهیه کرده ، بر روی شاخص های اصلی متمرکز شده و نهایتا بررسی سلسله مراتبی از موضوعات را امکان پذیر می نماید . سیستم خبره (ES)  می تواند در طراحی جریان اطلاعات و تفسیر اطلاعات کمک نماید.  به لحاظ آنکه برخی از اطلاعات غیر واضح  هستند ، ترکیبی از ES و محاسبات عصبی  مناسب است . برای خلاصه نمودن اطلاعات نیز می توان از پردازشگر زبان طبیعی  (NLP) استفاده نمود .
گام دوم: طراحی و تحلیل: وقتی که یک مشکل شناسایی گردید ، سئوال اساسی این خواهد بود که با این مشکل چه کنیم؟ در این بخش، به تحلیل و طراحی رو می آوریم . تحلیل و طراحی می تواند از روشهای کمی و یا کیفی ( ویا ترکیبی از این دو) انجام پذیرد . تحلیل کمی ، می تواند توسط DSS که در اختیار مدیران تصمیم گیر است ، پشتیبانی شود.  کاربرد مطلوب و به جای این نظام ها ، مدیران را قادرمی سازد که فرآیند تصمیم گیری را هرچه بیشتر غنا بخشند .  تحلیل کیفی می تواند با سیستم خبره پشتیبانی شود.
گام سوم: انتخاب : در این گام ، تصمیم با توجه به مشکل و یا فرصت بر اساس نتایج تحلیل و طراحی ساخته می شود . این بخش می تواند بوسیله DSS در صورتیکه تصمیم گیر منفرد است ، پشتیبانی شود . اگر تصمیم گیری گروهی باشد ، سیستم پشتیبانی تصمیم گیری گروهی (GDSS)  است .
گام چهارم: اجرا: در بخش اجرای تصمیم گرفته شده مجددا DSS  و ES ، تصمیمات ما را پشتیبانی می نمایند.
فرآیند تصمیم گیری زمانی که در محیط DSS صورت گیرد ، با عوامل و متغیرهای زیادی نظیر دانش تصمیم گیری ، الگو پردازی ، تصمیم های ساختار یافته ، نیمه ساختاری و بدون ساختار، سطوح مختلف مدیریت اعم از ارشد ، میانی و عملیاتی ، گروه های شغلی و افرادی که دارای تعامل و تسلسل متقابل بین تصمیم ها هستند روبرو است . هرکدام از دو رویکرد رایج در فرآیند تصمیم گیری، یعنی رویکرد هنجاری و توصیفی ، در محیط های متفاوت DSS قابل استفاده می باشند.

 

منابع و مآخذ :
تصمیم گیری در شرایط عدم قطعیت عمیق نوشته لوئیس کارول استاد ریاضیات دانشگاه آکسفورد (مقاله)
مدخلی بر علوم تصمیم گیری نوشته دکتر عباس ملکی عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف (مقاله)
ریسک و بازده مورد انتظار ، مترجم مهدی پاکدامن ، استاد : دکتر غضنفری (مقاله)
بازده و ریسک نوشته دکتر رضا تهرانی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران (کتاب مدیریت مالی)
بودجه بندی سرمایه در وضعیت های نامطمئن مترجم دکتر علی جهانخانی و دکتر علی پارسائیان (کتاب مدیریت مالی)
مدل قیمت گذاری دارائی های سرمایه ای CAPM و مدل APT نوشته دکتر اکبر زواری رضائی (مقاله)